- τρίπτυχο
- Συγκρότημα 3 εικονογραφικών συνθέσεων, που συνδέονται μεταξύ τους με στροφείς, έτσι ώστε οι 2 ακραίες συνθέσεις να διπλώνονται πάνω στην κεντρική και να τη σκεπάζουν. Οι εικονογραφικές παραστάσεις επάνω στο τ. είναι συνήθως ζωγραφικές, μερικές δε φορές είναι ανάγλυφες από ελεφαντόδοντο, ξύλο, μέταλλο ή σμάλτο. Συνήθως είναι διακοσμημένες και οι εξωτερικές πλευρές. Τα τ. απεικόνιζαν διάφορες, θρησκευτικές κυρίως, παραστάσεις. Τα χρησιμοποιούσαν στο Βυζάντιο για ιεροτελεστίες στην ύπαιθρο, ως ένα είδος φορητού τέμπλου. Mέχρι σήμερα σώζονται εξαίρετης τέχνης τ., από τα οποία τα κυριότερα είναι της Αρμπαβίλ, βυζαντινό γλυπτό από ελεφαντόδοντο, που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου και είναι έργο του 10ου αι., το τ. του Κλοστερνόιμπουργκ στη Βιέννη, έργο του 12ου αι., κατασκευασμένο από σμάλτο, καθώς και πλήθος γερμανικών και φλαμανδικών τ. και πολύπτυχων του 15ου αι., ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει ο Μυστικός Αμνός, έργο των Φλαμανδών αδελφών Ουμβέρτου και Ιωάννη βαν Nτάικ που βρίσκεται στον καθεδρικό ναό της Γάνδης και αποτελείται από 16 εικονογραφημένες παραστάσεις.
Γεώργιου Κλότζα (μνεία 1584-1609): τρίπτυχο με το Δωδεκάορτο· χαρακτηριστικό δείγμα κρητικής τέχνης με δυτικές επιδράσεις. (Πάτμος, Μονή Ιωάννη του Θεολόγου) (φωτ. Ν. Κοντού).
Θαυμάσιο τρίπτυχο κρητικής σχολής του 15ου αι., έργο της κρητικής σχολής που εικονίζει στο κέντρο την Παναγία Βρεφοκρατούσα και δεξιά και αριστερά αγίους της Αν. Ορθόδοξης Εκκλησίας (Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα).
Dictionary of Greek. 2013.